Amortisman, belirli bir süre boyunca bir kredinin veya maddi olmayan duran varlığın defter değerini periyodik olarak düşürmek için kullanılan bir muhasebe tekniğidir. Bir krediyle ilgili olarak, amortisman, kredi ödemelerinin zamana yayılmasına odaklanır. Bir varlığa uygulandığında, amortisman, değer düşürmeye benzer.
Amortisman ile ilgili Anahtar Noktalar;
1. Amortisman, tipik olarak, bir kredinin veya maddi olmayan duran varlığın değerini yazma sürecini ifade eder.
2. İtfa planları, finansal kurumlar gibi borç verenler tarafından belirli bir vade tarihine dayalı bir kredi geri ödeme planı sunmak için kullanılır.
3. Zamanla itfa edilen (giderilen) maddi olmayan duran varlıklar, varlığın maliyetini, genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinin eşleştirme ilkesine uygun olarak varlık tarafından oluşturulan gelirlere bağlamaya yardımcı olur.
Amortismanı Anlamak
“Amortisman” terimi iki durumu ifade eder. İlk olarak, amortisman, zaman içinde düzenli anapara ve faiz ödemeleri yoluyla borcun ödenmesi sürecinde kullanılır. Bir kredinin (örneğin bir ipotek veya araba kredisi) cari bakiyesini taksitli ödemeler yoluyla azaltmak için bir amortisman planı kullanılır.
İkincisi, amortisman ayrıca muhasebe ve vergi amaçları için maddi olmayan duran varlıklarla ilgili sermaye giderlerinin belirli bir süreye (genellikle varlığın faydalı ömrü boyunca) yayılmasını ifade edebilir.
Kredilerin Amortismanı
Amortisman, krediyi vade tarihine kadar tam olarak geri ödemeye yetecek kadar düzenli faiz ve anapara taksitleriyle zaman içinde borcun ödenmesi sürecini ifade edebilir. Sabit aylık ödemenin daha yüksek bir yüzdesi, kredinin başlarındaki ödeme aylarında faize harcanır. Ancak sonraki her ödemede, daha büyük bir yüzdesi kredinin anaparasını karşılamak için kullanılır.
Amortisman, çoğu modern finansal hesaplayıcılar, elektronik tablo yazılım paketleri (Microsoft Excel gibi) veya çevrimiçi amortisman hesaplayıcıları kullanılarak hesaplanabilir. Amortisman programları, ödenmemiş kredi bakiyesi ile başlar. Aylık ödeme tutarına ulaşmak için, faiz ödemesi, faiz oranının ödenmemiş kredi bakiyesi ile çarpılması ve 12'ye bölünmesiyle hesaplanır. Belirli bir ayda ödenmesi gereken anapara tutarı, toplam aylık ödemeden (sabit bir tutar) eksi anapara tutarıdır. Bu tutar o ay için faiz ödemesidir.
Bir sonraki ay için, ödenmemiş kredi bakiyesi, önceki ayın ödenmemiş bakiyesinden en son anapara ödemesinin çıkarılmasıyla hesaplanır. Faiz ödemesi bir kez daha yeni ödenmemiş bakiye üzerinden hesaplanır ve model, tüm anapara ödemeleri yapılana ve kredi vadesinin sonunda kredi bakiyesi sıfır olana kadar devam eder.
Amortize Krediler; Avantajları ve Dezavantajları
Amortismana tabi bir kredi, ödemelerin her ay aynı miktarda olduğu bir kredidir. Her ödeme, krediyle faizin bazılarını ve ödünç alınan anapara ya da tutarı ödüyor. Bu tür bir kredi toplam olabilir, yani ödemeler, kredinin ödendiği belirlenen saate kadar aynı kalır. Alternatif olarak kısmen itfa edilen krediler, belirlenen ödeme döneminin sonunda, balon ödemesi adı verilen büyük bir ek ödeme yapılması gerektiği anlamına gelir.
Genellikle otomatik bir kredi, amortize edilmiş bir kredi olması muhtemeldir.
Özellikle kredinin ilk aylarında, ödemenin büyük bölümü büyük olasılıkla faiz yönünde ilerleyecektir. Kredinin tüm faizleri önceden açıklaması nedeniyle, erken ödemelerin çok azı asıl olarak kredi kartını kapatacaktır. Dolayısıyla, bu tür herhangi bir kredi ile ödeme miktarı aynı olmasına rağmen, ana ödemelere kademeli olarak ödeme yapılır ve faiz ödemeleri düşer.
İlk birkaç yılda bu tür bir kredinin dezavantajı, birinin sahip olduğu mülk yüzdesi çok düşük olabilir. Bir taşıt için amortize edilmiş bir kredide, aracın satış fiyatının, hemen ödenmesi durumunda birinin araç üzerinde borcunu ödeyeceği tutardan çok daha düşük bir nokta vardır.
Bu ters etki, birincil anapara tutarı üzerinde çok az harcama yapmış ve faiz üzerinde çok fazla olduğu için ortaya çıkar. Genellikle, borçtan dolayı ödenmesi gereken toplam tutarın altında bir ödenme tutarı vardır. Bu, aracın gerçek değerine karşılık gelmeyebilir.
Eğer evde itfa edilmiş bir krediye bakılırsa, ev fiyatları düşükse, aynı etki görülebilir.
Örneğin, 15 yıllık bir 100.000 TL (ABD Doları) amortismana tabi tutulan %7 faizli kredi için ödeme ayda 900 TL ödemeye yakın bir ödeme çıkar. İlk yıl boyunca ödenen ana para, aylık ödeme başına 300-400 TL arasında değişir. Ödemenin daha büyük miktarı, yaklaşık 500-600 TL, kredinin faizini ödemek için kullanılır.
Bu itfa edilmiş kredinin ilk yılının sonunda, 3600 – 4200 TL tutarında anapara ödenebilir. Ev değeri bir yıl içinde 10.000 TL düşerse ve evi satmak zorunda kalırsa, bu durum kişiye maddi olarak kaybettirir ve geri ödeme alabilmeniz için yapılan peşinat tutarını etkiler. Ödemelere iki ya da üç yıl geçmesine rağmen, gayrimenkul değerlerinin düşmesi, ev satmanın birincil peşinat tutarını tamamen kaybetmesine neden olabilir.
Genelde kredinin ana unsuruna ilave miktarlar ödeyerek bir mülkiyetin daha fazla sahipliğini kazanabilir.
Genellikle bir kredi kuruluşunun mürettebat için ekstra ödemelere izin vereceğini öğrenmek gerekir. Ayrıca, ana para için yapılan ödemeler açık bir şekilde işaretlendiğinden ve banka veya kredi şirketi tarafından kredilendirildiğinden emin olmalısınız. Bazen, amortize edilmiş bir krediyle ek bir ödeme yapmak, bir sonraki planlanan ödemeyi erken başlatmak olarak görülür. Bankanın bu ödemeleri “anapara hesabına” yaptığını kontrol etmeye dikkat etmelisiniz.
Amortize edilmiş kredi kullanımları görüleceği gibi sıradan kredi kullanıcıları için zorlayıcı olabilir. Büyük miktarlarda kredi kullanımı yapacaksanız bankanın ilan ettiği kredi oranlarının ödeme planına yansıyıp yansımadığını ve ne şartlar altında yansıdığını muhasebecinize kontrol ettirmenizi öneririz. Muhasebesiniz ilan edilen kredi oranlarının doğruluğunu ve size hangi zaman aralıklarında ana para ve faiz ödemesi yapacağınızı, eğer erken ödeme durumunda nasıl kayıplar yaşayacağınızı detayları ile anlatacaktır.