Yatırım yapmak isteyen kim ve hangi sektör çalışanı olunursa olsun ülkenin para politikasını bilmek en azından para politikasından haberdar olmak o yatırımın başarısı için gereklidir. İster emlak yatırımı yapın ister bankada mevduatınızı faiz kazancı ile değerlendirin para politikası hakkındaki bilgiler ile görüşünüz netleşecektir.
Söz konusu olan ülkelerin fiyat istikrarını sağlamak amacı ile izlenen politikaları ifade eden ekonomi kavramı türüne Para Politikası denir. Para piyasasında işlem gören finansal yatırım araçlarına Para Piyasası Araçları denir. Finansal varlıkların kısa vade de alınıp satıldığı piyasa türüne Para Piyasası denir.
Para Politikası Araçları Nelerdir?
Para politikası araçları, kendi içerisinde 6 ana gruba ayrılır. Bunlar;
1) Hazine bonosu, para politikası araçlarından biridir.
2) Finansman bonosu, bu politika türünün araçları arasında yer alır.
3) Banka bonosu, söz konusu olan politika türünün araçları arasında yer almaktadır.
4) Repo, para politikası araçlarından biridir.
5) Ters repo, bu politika türünün araçları arasında yer alır.
6) Özel sektör bonosu, söz konusu olan politika türünün araçları arasında yer almaktadır.
Hazine Bonosu Nedir?
Devletin kısa vadeli olarak fon elde etmek amacı ile çıkarılan kısa vadeli borçlanma senedi türüne Hazine Bonosu denir. Söz konusu olan borçlanma senedi türü, ülkemizde Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılmaktadır.
Hazine Bonosunun Temel Özelikleri Nelerdir?
Hazine bonosunun temel özellikleri, kendi içerisinde 9 ana gruba ayrılır. Bunlar;
1) Vadesi bir yılı aşmayan kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, hazine bonosunun temel özelliklerinden biridir.
2) Birinci el piyasalarda işlem gören kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, bu kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer alır.
3) Vade sürelerinin sonuna kadar tutulduğu zaman yatırımcıların yatırmış oldukları parayı faizi ile birlikte ödemeyi garanti eden kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, söz konusu olan kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer almaktadır.
4) Vadesi 91 gün ile sınırlandırılabilen kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, hazine bonosunun temel özelliklerinden biridir.
5) Vadesi 182 gün ile sınırlandırılabilen kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, bu kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer alır.
6) Vadesi 273 gün ile sınırlandırılabilen kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, söz konusu olan kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer almaktadır.
7) Vadesi 365 gün ile sınırlandırılabilen kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, hazine bonosunun temel özelliklerinden biridir.
8) Devletin fon elde etmek amacı ile çıkarmış olduğu kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, bu kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer alır.
9) Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, söz konusu olan kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer almaktadır.
Finansman Bonosu Nedir?
Kurumsal bir kimliğe sahip olan firmalar tarafından ihraç edilen kısa vadeli borçlanma senedi türüne Finansman Bonosu denir.
Finansman Bonosunun İhraç Edilmesinin Temel Amaçları Nelerdir?
Finansman bonosunun ihraç edilmesinin temel amaçları, kendi içerisinde 3 ana gruba ayrılır. Bunlar;
1) Kurumsal bir kimliğe sahip olan firmaların kısa vadeli fon ihtiyaçlarını karşılamak, finansman bonosunun ihraç edilmesinin temel amaçlarından biridir.
2) Bankaların kısa vadeli fon ihtiyaçlarını karşılamak, bu borçlanma senedi türünün ihraç edilmesinin temel amaçları arasında yer alır.
3) Finans kuruluşlarının kısa vadeli fon ihtiyaçlarını karşılamak, söz konusu olan borçlanma senedi türünün ihraç edilmesinin temel amaçları arasında yer almaktadır.
Finansman Bonosun İhraç Etmeye Yetkili Olan Kurum Ve Kuruluşlar Nelerdir?
Finansman bonosunu ihraç etmeye yetkili olan kurum ve kuruluşlar, kendi içerisinde 3 ana gruba ayrılır. Bunlar;
1) Kurumsal bir kimliğe sahip olan firmalar, finansman bonosunu ihraç etmeye yetkili olan kurum ve kuruluşlardan biridir.
2) Bankalar, bu borçlanma senedi türünü ihraç etmeye yetkili olan kurum ve kuruluşlar arasında yer alır.
3) Finans kuruluşları, söz konusu olan borçlanma senedi türünü ihraç etmeye yetkili olan kurum ve kuruluşlar arasında yer almaktadır.
Finansman Bonosunun Temel Özelikleri Nelerdir?
Finansman bonosunun temel özellikleri, kendi içerisinde 8 ana gruba ayrılır. Bunlar;
1) Vadesi bir yılı aşmayan kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, finansman bonosunun temel özelliklerinden biridir.
2) Finansman bonolarını ihraç eden kurum ve kuruluşların borçlu sıfatı ile düzenlemiş olduğu kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, bu kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer alır.
3) Genel kurul kaydı alınmak sureti ile ihraç edilen kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, söz konusu olan kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer almaktadır.
4) Emre yazılı menkul kıymet niteliğinde olabilen kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, finansman bonosunun temel özelliklerinden biridir.
5) Hamiline yazılı menkul kıymet niteliğinde olabilen kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, bu kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer alır.
6) Vadesi en az 60 gün olan kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, söz konusu olan kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer almaktadır.
7) Vadesi en fazla 720 gün olan kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, finansman bonosunun temel özelliklerinden biridir.
8) Vadesinin, ihraç eden kurum ve kuruluşlar tarafından belirlenen kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, bu kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer alır.
Banka Bonosu Nedir?
Hem yatırım bankaları tarafından çıkarılabilen hem de kalkınma bankaları tarafından çıkarılabilen kısa vadeli borçlanma senedi türüne Banka Bonosu denir.
Banka Bonosunun Çıkarılmasının Temel Amaçları Nelerdir?
Banka bonosunun çıkarılmasının temel amaçları, kendi içerisinde 2 ana gruba ayrılır. Bunlar;
1) Para piyasasına kaynak sağlamak, banka bonosunun çıkarılmasının temel amaçlarından biridir.
2) Sermaye piyasasına kaynak sağlamak, bu borçlanma senedi türünün çıkarılmasının temel amaçları arasında yer alır.
Banka Bonosunu Çıkarmaya Yetkili Olan Bankalar Nelerdir?
Banka bonosunu çıkarmaya yetkili olan bankalar, kendi içerisinde 2 ana gruba ayrılır. Bunlar;
1) Yatırım bankaları, banka bonosunu çıkarmaya yetkili olan bankalardan biridir.
2) Kalkınma bankaları, bu borçlanma senedi türünü çıkarmaya yetkili olan bankalar arasında yer alır.
Banka Bonosunun Temel Özellikleri Nelerdir?
Banka bonosunun temel özellikleri, kendi içerisinde 9 ana gruba ayrılır. Bunlar;
1) Vadesi 60 günden az olmayan kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, banka bonosunun temel özelliklerinden biridir.
2) Vadesi 365 günden fazla olmayan kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, bu kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer alır.
3) İskontolu olarak ihraç edilen kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, söz konusu olan kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer almaktadır.
4) Sabit getiri olanağı sağlayan kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, banka bonosunun temel özelliklerinden biridir.
5) İkinci el piyasalarda işlem gören kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, bu kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer alır.
6) Vade sonunu beklemeden nakit paraya çevrilebilen kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, söz konusu olan kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer almaktadır.
7) Elde edilen kazançlar üzerinden %10 oranında stopaj vergisi uygulanan kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, banka bonosunun temel özelliklerinden biridir.
8) Hazine bonosuna göre daha yüksek getiri elde etme olanağı sağlayan kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, bu kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer alır.
9) Daha fazla likidite(Nakit para) olanağı sağlayan kısa vadeli bir borçlanma senedi türü olması, söz konusu olan kısa vadeli borçlanma senedi türünün temel özellikleri arasında yer almaktadır.
Repo Nedir?
Herhangi bir menkul kıymetin belirli bir dönem sonunda geri alınması vaadi ile satılması işlemine Repo denir. Söz konusu olan işlemin diğer adına Düz Repo denir.
Repo Türleri Nelerdir?
Repo türleri, kendi içerisinde 10 ana gruba ayrılır. Bunlar;
1) Düz repo, repo türlerinden biridir.
2) Ters repo, bu işlemin türleri arasında yer alır.
3) Gecelik repo, söz konusu olan işlemin türleri arasında yer almaktadır.
4) Günlük repo, repo türlerinden biridir.
5) Açık repo, bu işlemin türleri arasında yer alır.
6) Karşılıksız repo, söz konusu olan işlemin türleri arasında yer almaktadır.
7) Sürekli repo, repo türlerinden biridir.
8) Vadeye kadar repo, bu işlemin türleri arasında yer alır.
9) Döviz Swapı repoları, söz konusu olan işlemin türleri arasında yer almaktadır.
10) Esnek repo, repo türlerinden biridir.
Düz Repo Nedir?
Herhangi bir menkul kıymeti elinde bulunduran yatırımcının yapmış olduğu repo işlemi türüne Düz Repo denir. Söz konusu olan repo işlemi türünün diğer adına Repo denir.
Ters Repo Nedir?
Yatırılacak olan parayı elinde bulunduran yatırımcının yapmış olduğu repo işlemi türüne Ters Repo denir.
Gecelik Repo Nedir?
Valör tarihinde yapılan repo işlemi türüne Gecelik Repo denir. Söz konusu olan repo işlemi türünde alıcı taraf ile satıcı taraf arasında bir günlük taahhüt anlaşması yapılmaktadır.
Günlük Repo Nedir?
Vadesi en az bir gün olan repo işlemi türüne Günlük Repo denir. Söz konusu olan repo işlemi türünde repo işlemi bir gün içerisinde gerçekleştirilir.
Açık Repo Nedir?
Vadesi belirlenmemiş olan repo işlemi türüne Açık Repo denir. Söz konusu olan repo işlemi türünde, alıcı olan taraf veya satıcı olan taraf bildirimde bulunmak şartı ile repo işlemini feshedebilirler.
Karşılıksız Repo Nedir?
Sermaye piyasası aracı olmayan herhangi bir menkul kıymeti elinde bulunduran yatırımcının yapmış olduğu repo işlemi türüne Karşılıksız Repo denir. Söz konusu olan repo işlemi türünün diğer adına Fiktif Repo denir.
Sürekli Repo Nedir?
Alıcı olan taraf veya satıcı olan taraf vazgeçene kadar sürekli olarak yenilenen repo işlemi türüne Sürekli Repo denir.
Vadeye Kadar Repo Nedir?
Herhangi bir menkul kıymetin ödeme gününün, vade bitimi tarihine denk geldiği repo işlemi türüne Vadeye Kadar Repo denir.
Döviz Swapı Repoları Nedir?
Sadece vadeli döviz piyasasında gerçekleştirilen ve döviz cinsi üzerinden yapılan repo işlemi türüne Döviz Swapı Repoları denir.
Esnek Repo Nedir?
Parayı elinde bulunduran yatırımcının, repo işlemine konu olan herhangi bir menkul kıymetin bir kısmını repo işleminin son vade tarihinden önce borçlu olan kişiye satması sonucunda gerçekleştirilen repo işlemi türüne Esnek Repo denir.
Repo İşleminin Temel Özellikleri Nelerdir?
Repo işleminin temel özellikleri, kendi içerisinde 4 ana gruba ayrılır. Bunlar;
1) Kısa vadeli yapılan bir işlem türü olması, repo işleminin temel özelliklerinden biridir.
2) Herhangi bir menkul kıymet ile yapılabilen bir işlem türü olması, bu işlem türünün temel özellikleri arasında yer alır.
3) Alıcı olan tarafın ihtiyaçlarının karşılanması için gerçek vadenin kısaltılması mümkün olan bir işlem türü olması, söz konusu olan işlem türünün temel özellikleri arasında yer almaktadır.
4) Satıcı olan tarafın ihtiyaçlarının karşılanması için gerçek vadenin kısaltılması mümkün olan bir işlem türü olması, repo işleminin temel özelliklerinden biridir.
Özel Sektör Bonosu Nedir?
Finansal kaynak bulmak amacı ile hem bankalar tarafından hem de anonim şirketler tarafından Türk Lirası(TL) üzerinden ihraç edilen kısa vadeli diğer borçlanma senedi türüne Özel Sektör Bonosu denir. Özel sektör bonosu, özel sektör tahvili gibi hem iskontolu olarak hem de kuponlu olarak ihraç edilebilen borçlanma senedi türüdür.
Politika Faizi Nedir?
Tüm yatırım araçlarını etkileyen bir diğer konu ise politika faizidir. Özellikle merkez bankasının politika faizini %15’ten %14’e çekmesi bugünlerin en çok konuşulan konuları arasında oldu. Ve hali hazırda bu faiz oranlarını indirmek için bir gayret içinde olunduğu görülüyor. Gündemi oldukça meşgul eden bu konu çalışandan yatırımcıya herkesin dilinde olduğuna göre peki nedir bu politika faizi? Devlet ya da sıradan vatandaşlar için ne kadar önemli? Para politikası ne ve ülkemizde nasıl işliyor? İşte politika faizi hakkında merak edilenler;
Basitçe açıklamak gerekirse politika faizi, merkez bankasının bankalara borç verdiği faiz oranıdır. Başka bir deyişle merkez bankası tarafından belirlenen bir hafta vadeli repo faizidir. Bu faiz oranı merkez bankası ile diğer bankalar arasındaki fon oluşturma işleminin temelini oluşturur. Politika faizi oranının belirlenmesindeki amaç iktisadi faaliyet ve fiyatlar genel seviyesini etkilemektir. Zaten politika faiz oranının ismi de buradan gelmektedir.
Politika Faizi İle İlgili Kararları Kimler Alıyor?
Politika faizi para politikası kurulu tarafından belirleniyor. Merkez bankasına bağlı olan bu kurul her ay düzenli olarak toplanır ve kararlar alır. Kurulun gerek gördüğü aylarda politika faizi değiştirilir ve halka duyurulur. Kurul, guvarnör, başkan yardımcıları, banka meclisi üyeleri arasından seçilecek bir üye ve başkanın önerisiyle atanan bir diğer üyeden oluşur. Bu üyelerin dışında hazine ve maliye bakan veya bakan yardımcısı tarafından belirlenen kişi veya kişiler de oy hakları olmaksızın kurula katılabilirler.
Toplantı öncesi para politikası kurulunda yer alan kişiler enflasyon, ödemeler dengesi, ekonomik faaliyet, kamu maliyesi ve uluslararası gelişmeler hakkında detaylıca bilgilendirilir. Toplantılar katılımcıların en az 3’te 2’sinin katılımı ile gerçekleştirilir ve oylama usulü ile yapılır. Alınan kararlar oy çokluğu ile belirlenir. Oyların eşit olması durumunda PPK başkanının uygun gördüğü görüş kabul edilmektedir.
Para politikası kurulu, faiz kararını alırken Merkez Bankası Kanunu’ndaki fiyat istikrarını sağlamayı amaçlar. Bu sebeple kurul, geniş bir veri skalasını dikkate alır ve orta vadeli bir bakış açısıyla, gelecek dönemin enflasyon görünümüne odaklanmaktadır. Para politikası kurulu politika faizini belirleyerek enflasyonu süspanse etmeye çalışır. Kurul tarafından alınan kararlar her ay toplantıdan sonraki 5 iş günü içerisinde Merkez Bankası’nın internet sitesi üzerinden yayımlanır.