Her sektör gibi gayrimenkul sektörünün de bir pandemiyi hasarsız atlatması beklenmiyor. Asıl merak edilen ise salgın sırasındaki normal olan durağanlığın salgın sonrası günlerde nasıl olacağı ve sektörün yakın ve orta vadede geleceği.
Bu sorunun cevabının birçok değişkene bağlı olduğunu söyleyebiliriz. İlk büyük değişken; salgın daha ne kadar sürecek? Çünkü salgının süresi; sektörün içinde bulunduğu ekonomiye ne kadar hasar vereceği sonucunu oluşturacak.
İkinci büyük değişken ise hangi ülkenin ekonomisinde gayrimenkul yatırımı yapacağınız. Örneğin ABD kökenli emlak sitesi Zillow, önceki pandemiler sırasında konut üzerine olan bir çalışmayı ziyaretçileri ile paylaştı. Bu araştırmaya göre bir salgın sırasında konut satışlarının dramatik bir şekilde düşmesine rağmen, ev fiyatlarının yaklaşık olarak aynı kaldığını veya hafif bir düşüş yaşadığı sonucuna vardı. Bu, sonuç ne kadar anlam ifade ediyor takdir sizin, çünkü az işlem olduğunda fiyatların değişmesi daha zordur. Zillow’a göre sonuçta önceki pandemilere göre konut piyasası durağanlaştı.
Fakat konut piyasasının ülkeden ülkeye çok değişik olan şartlar ile sıkı sıkıya bağlı olduğunu unutmamak gerekir. Diğer ekonomik enstrümanların performansı gayrimenkul sektörünü direkt olarak etkileyecektir.
Ekonomik olarak süper güç olan ülkelerde yapılan araştırmalar ile gelişmekte olan ekonomilerdeki araştırmalar arasında gayrimenkul sektöründeki gelişmeler taban taban zıtlık gösterebilmektedir. Zillow sitesi ziyaretçi sayısında dramatik düşüşler gördüğünü ilan etse de EmlakSitem.Com ziyaretçi sayılarında da pandemi öncesine göre bariz artışlar görmekteyiz. Bu ziyaretçi artışını sektör uzmanlarımız diğer araçlara bakıp yorumlanmanın en doğru yol olacağını söylüyor. Buna göre elimizdeki diğer yatırım araçları masaya konup şimdiki durumları ve sonraki günlerdeki performansları değerlendirilmeli. Ülkemiz için bu araçları altın, dolar, euro, borsa ve hatta kripto paralar olarak görebiliriz. Bu araçların durumlarına göre insanların davranışı analiz edilebilir. Önce altın ile başlarsak;
Altın Ne Kadar Daha Güvenli Bir Liman Olarak Kalacak?
Altın riskli ekonomik olaylarda ilk akla gelen güvenli liman olarak kabul edildiği için ilk başta hızlı yükselişler gösterdi. Ancak fiyatların yükselmesinde devletlerin büyük katkısı olduğunu da göz ardı etmemeliyiz. Birçok ülke ilk etapta ekonomik risklerden kaçınmak için altın talebi gerçekleştirdi. Kişilerin de talepleri eklenince altın hızlı bir yükseliş gerçekleştirdi. Ons fiyatının dolara bağlantılı olması ile de bu artış daha da büyük oldu.
Fakat salgının etkisi büyüdükçe ve insanların hem ekonomik durumları hem psikolojik durumlarının büyük yaralar aldığı ve alacağı fark edildikçe öncelikle devletler piyasaya para basmaya başladı. Ülkemizin de enflasyonu dengelemek adına piyasaya para sürme karşılığında altın rezervlerini kullanacağı rahatlıkla öngörülebiliriz. Bunu diğer devletlerde yapacaktır. Bugünlerde ekonomi uzmanlarının ortak yorumu; altının ilk talep patlaması ile aslında aşırı olarak değerlendiği ve güvenli bir liman olmaktan riskli bir seçenek olmaya doğru evrildiği şeklinde. Eğer öngörüldüğü üzere devletimiz ve diğer devletler ekonomilerini stabil tutmak için altın rezervlerini devreye almaya başlar yani kısaca altın satmaya başlarlar ise altın fiyatları durağanlaşma hatta düşme eğilimi gösterecektir.
Dolardaki Yükseliş Sürecek mi?
Uzmanlar diğer akla gelen yatırım seçeneği dolar için de kısa vade de beklenti yükseliş yılın sonuna kadar sürecek. Ancak bu yükseliş sürekli olarak merkez bankası tarafından sürekli baskılanacak. Ekonomik durumun tam olarak hangi günlere gebe olacağı kestirilmese de devletin ekonomik bir çöküş olmaması için sürekli olarak dolar fiyatlarına müdahil olacağı konusunda herkes hemfikir. İnsanların dolar ve diğer döviz kurlarında aşırı yüksek kazanç beklentisi bir süre daha ertelenecek gibi gözüküyor.
BitCoin Bir Yatırım Seçeneği Olabilir mi?
Diğer yatırım seçenekleri arasında gösterilen kripto paralar ise bir çok kesim için halen uzak bir yatırım aracıdır. Genel itibari yükselme trendinde olsa da başta BitCoin olmak üzere kripto paralar halen dengesiz dalgalanmalar ile korkutucu olmakta. Her ne kadar BitCoin ödül yarılanması ile madencilere dağıtacağı ödülün yarıya indirilmesinin lider kripto paranın değer yükselteceğine dair beklenti oluşturmuş olsa da önemli yorumcu ve analizcilerin BitCoin'nin kısa vade de büyük kayıplar yaşatacağını söylemesi çok kişi için kripto parayı halen güvenli bir liman olarak görmekten alıkoymaktadır. Diğer kripto paraların da yükselme veya azalma eğrisini genel olarak BitCoin'nin eğrisine bağlı olduğu gerçeği varken farklı kripto paralarında ülkemiz için halen güvenli bir liman olmadığını rahatlıkla söyliyebiliriz.
En Akla Yatkın Güvenli Liman Gayrimenkul
Borsa gibi yatırım araçlarının şu günlerde genel kesim için ne kadar büyük riskler taşıyacağını bile tartışmadan elimizde kalan son ve şu an için en iyi yatırım ve güvenli liman seçeneğine gayrimenkule dönmek istiyoruz.
İşimiz elbette gayrimenkul olduğundan biraz taraflı da yaklaşıyor olabiliriz. Fakat tüm seçenekleri ve verilerini ortaya koyduğumuzda da ülkemizde gayrimenkul orta ve uzun vade yatırım ve paranızın korunması için en güvenli liman olarak kalacak gibi gözüküyor.
Gayrimenkul sektörü ile ilgili bir hassas noktayı daha vurgulamakta yarar olacak. Ekonomik krizler içinde maalesef gayrimenkul satışlarının da artması kaçınılmaz olacaktır. İşleri durağanlaşan veya işlerini kaybeden birçok kişinin yeni bir sektörde yer alıncaya kadar elindeki gayrimenkulleri nakde çevirme gereksinimleri de ülkemiz gibi ekonomilerde zaruri olacaktır.
Bu durumda hem alıcı hem satıcı tarafından yoğun olarak beslenecek bir piyasanın değer kazanması da ekonominin doğal bir sonucu olacaktır.
Özetle parası olanlar için gayrimenkul, orta vade de insanlar için hem karlı bir yatırım hem paralarını korumak isteyecekleri bir liman olarak görülüyor. Krizleri fırsat olarak gören kesimler tarafından şimdi altın ve dolar da değerlendirilen servetlerde düşünüldüğünden hızlı şekilde sektöre giriş yapmaya başlayacak. Ülkemizdeki genel toprak her zaman kazandırır inancı ile birleşince gayrimenkul sektörünün birkaç adım daha öne çıkacağını tahmin ediyoruz.