Finansal zorluklar hele ki bu son koronavirüs salgını ile beraber günümüzde geliri yüksek veya düşük neredeyse herkesin hissettiği bir problem haline geldi. Çoğu zaman ekonomik darboğazı aşmak isteyen kişiler bankaların ihtiyaç kredilerine ve kredi kartlarına yüklenmek zorunda kalıyorlar. Şirket, firma ihtiyaçları, ev ihtiyaçları, çocukların okul gereksinimleri, hatta günlük tüketim gıdalara harcanan paralar, okul servisleri, internet ve telefon harcamaları ve en önemlisi elektrik, doğalgaz, su faturalarının getirdiği türlü ekstra masraflar yüzünden bireysel ve kurumsal kredilere başvurmak neredeyse zorunlu hale geldi. Ekonomik maliyetlerin altından kalkamayan tüketicilerin diğer seçenekleri de yine kredilerin bir diğer versiyonu olan kredi kartı avans hesapları oluyor.
Bankalar yeni bir müşteriye kredi vermeyi göze alabilirler. Ama onların, hesabında “Alacaklı olarak ve ödenmesi muallakta olan bir borç olarak yer alır!” Çünkü yeni müşterinin çalışma durumu olsa dahi, önceki bankalardan aldığı bir kredi olabilir. Bu durumda bankalar bu kredi çeken müşteriye, kredi vermeye yanaşmazlar. Çünkü önceden başka bir bankadan kredi çekmiştir. Bu durumlara düşen insan sayısı çoktur; bunu aşmanın yolu da önceki kredinin veya kredi kartının düzenli bir şekilde ödenmesidir. Yine bazı bankalar bu durumda olan müşterilerine kredi açabilirler, ama nadiren görülen bir durumdur. Yeni bir krediye ihtiyaç duyulduğunda en doğru yol bir banka müşterisi olarak; kredinizin taksitlerini ve kredi kartınızın aylık borcunun tamamını kapatıp ve sonrasında başka bir bankadan kredi çekme yoluna gitmektir.
Şimdi farklı durumların kredi notunuzu nasıl etkilediğini öğrenmek için farklı senaryonlara bakalım;
Öncelikle kredi notuna etki eden unsurlara bir göz atalım:
1. Ödemelerinizin Düzensiz Seyretmesi
Bankadan çektiğiniz 10.000 TL bir kredi var, bunun taksitleri 1.800 TL olsun; bunu düzenli bir şekilde ödüyorsanız, kredi notunuzun etkilenmeyeceğini söyleyebiliriz. Bazı durumlarda kredi taksitleri düzenli ödense bile, kredi notunun aşağı düştüğü görülür. Krediniz veya kredi kartınızdaki düzensiz ödemeleriniz, diğer bankalar tarafından görülür; bu duruma dikkat ederek diğer bankalardan yeni kredi başvurusunda bulunmanızda fayda olacaktır. Kredilere taksit ödemeniz, kredi kartınıza düzenli ödemeleriniz, Artı para (KMH) ödemeleriniz: Kredi notunuzda artı olarak yansıyacaktır ve gelecekteki kredi taleplerinize ret cevabı almamanızı sağlayacaktır.
“İlk kez kredi kartı kullanan birinin, bir gün gecikmeli ödesem, bir şey olmaz!” demesi de yanlış bir davranıştır.
Siz yukarıda yazılanların ışığında ödemelerinizi düzenli olarak yapmalısınız. Böylece ilerleyen günlerde bankalar ile sürpriz bir problem yaşamazsınız. Ödemenizde bir gün gecikme bile, kredi notunuza eksi olarak yansıyacaktır. Bu da kredi sicilinize işlenir. Bankaların belirlediği 200 puanlık bir ceza vardır; bu bir gün gecikmenin bedelidir. Bankalara ödemelerinizi gün içerisinde yapabilir; yine akşam 24’e (gece 12’ye kadar) ödemelerinizi yapabilirsiniz. Bu zaman aralığını dikkate alarak ödemelerinizi aksatmayınız.
2. Yeni Bir Kredi Başvurusu veya Kredi Kartı Başvursu Kredi Notuna Etkilidir
Kredi kartı da kredi notunuzun düşmesinde etkili sebeptir. Bu oran %35’tir. Burada, kredi kartınızın borcunun asgarisi yerine tamamını ödemeye özen göstermelisiniz. Kredilerinin toplamı kişinin aylık gelirine göre hesaplanır. Bu da kredi notuna etki eder. Örneğin aylık 6 bin TL düzenli gelire sahip müşteri için; bankanın belirlediği limit 70 bin TL civarındadır. Müşteri bu borç limitine yaklaştıkça kredi notu da otomatik olarak düşer. Müşteri olarak sizler, bankalardan kullandığınız kredi limitlerini öğrenmeli, üst limitlere geldiğinizde; hesaplama araçlarından yardım almalısınız. Ödemelerinizi düzenli yaptığınız zaman kredi notunuz da hızla artar.
Krediler bankalar için birer risktir. Müşterinin ödememesi bankanın alacağına yazılır ve bu banka için bir borç mahiyetindedir. Sizler kredinizi ve kredi kartınızı bir bankadan almaya özen gösterin. En çok iki bankayla çalışmaya gayret edin; banka sayısı arttıkça ödemelerinizi takipte zorlanırsınız. Kendinizi frenlemeyi unutmayın!
3. Yeni Kredi Başvurusunda Yaşayacaklarınız
Önceden bir kredi borcunuz vardı, yeni bir bankadan tekrar bir kredi aldınız; bu durumda yeni banka ödeme belirsizliği sebebiyle bunu bir risk olarak görecektir. Risk teşkil etmesinin nedeni nedir, derseniz? İlk kredi taksitlerinin ödenmesinde yaşanan sıkıntılar veya aksamalardır, diyebiliriz. Kredi taksitinizin ilkini ödediğinizde, kredi notunuzda hızla artar.
Yeni çekilen kredinin ilk taksiti ödendiğinde, kredi ödeme belirsizliği yok olur ve kredi notunuz da o oranda artar. Oran olarak, bankalar %11’lik bir sınır koymuşlardır. Kredi ödemenizi yaptığınızda, kredi notunuza %11’lik bir artış olacaktır. Yeni kredi kartına başvurmanız ve kredi kartı limitinizin çok yüksek olması da kredi notunuzu düşürür; bunu unutmayınız!
Kredi kartıyla yaptığımız alışverişleri, ödemekte pek acele etmeyiz. Ama bu yanlış bir algıdır! Burada kredi kartı alışverişleri de, kredi olarak değerlendirilir. Siz, müşterisi olduğunuz bankaya ödemelerinizi düzenli yaptığınız sürece, kredi notunuz da artacaktır.
4. Fazla Sayıda Kredi Kullanmak
İki bankadan kredi çekebilirsiniz, bir krediyi diğer krediyle kapatabilirsiniz; yeter ki önceki kredinizde ödemeleriniz düzenli olsun; bu durumda kredi notunuz da yükselir. İkiden fazla kredi kullanmanızı uygun görmüyoruz; tabii bir işletme sahibi değilseniz, yine de her şey sizin elinizdedir.
5. Kredi Notunu Düşüren Faktörler
Saydığımız maddeler, genel kredi notunuzu belirlerler. Diğer etmenlerse %9 gibi bir etkiye sahiptir. Faturalarınızın otomatik ödeme talimatında olması, kredi kartınızın toplam kullanıldığı yıl sayısı, banka hesaplarınızdaki hesap hareketleri, finansal işlemleriniz; etmenler de “Kredi Notu” üzerinde etki yapacaktır.